دیدنیها

در میان دانشگاه‌های جهان

موسسات آموزش عالی آمریکا در رده بندی دانشگاه‌های جهانی حضور پر تعدادتری نسبت به موسسات کشورهای دیگر دارد. بطور نمونه می‌توان به رده بندیهای زیر در این باب اشاره نمود:

• از بیست دانشگاه برتر جهان در رتبه بندی‌های جهانی موسسه SJTU چین، ۱۷ دانشگاه
• از بیست دانشگاه برتر جهان در رتبه بندی‌های جهانی روزنامه تایمز لندن، ۱۳ دانشگاه
• از بیست دانشگاه برتر جهان در رتبه بندی‌های جهانی نشریه نیوزویک، ۱۵ دانشگاه
• از بیست دانشگاه برتر جهان در رتبه بندی‌های جهانی موسسه Ecole de Mines فرانسه، ۱۰ دانشگاه
• از بیست دانشگاه برتر جهان در رتبه بندی‌های جهانی موسسه Wuhan چین، ۱۷ دانشگاه
• و از بیست دانشگاه برتر جهان در رتبه بندی‌های جهانی وبومتریکس، ۲۰ دانشگاه متعلق به ایالات متحده هستند.

جوایز نوبل

از طرف دیگر، آمریکا همچنین رتبه نخست تعداد مقالات علمی چاپ شده و نیز با داشتن ۱۶۰ برنده جایزه نوبل  بیشترین تعداد افتخارات نوبلیست را در دانشگاه‌های خود در اختیار دارد. بطور مثال دانشگاه شیکاگو ۷۹ برنده جایزه نوبل تولید و یا در استخدام داشته‌است. در دانشگاه کلمبیا این تعداد ۸۲ نفر است. دانشگاه هاروارد ۷۸ برنده، انستیتوی تکنولوژی ماساچوست ۶۳ برنده، دانشگاه برکلی ۶۱ نفر، و دانشگاه استنفورد ۵۰ نفر نوبلیست در لیست افتخارات خود دارند.

طریقه رتبه‌بندی دانشگاه‌های آمریکا

رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی آمریکا بر اساس پارامترهای مختلفی انجام می‌گیرد. رتبه‌بندی‌ها می‌تواند براساس کیفیت برخی شاخص‌های موجود انجام شود. از جملهٔ این شاخص‌ها می‌توان به آمارهای تجربی، برآوردهای مربوط به مدرسین و اساتید، بورسیه‌ها، دانشجویان، داوطلبین ورود به دانشگاه و برخی دیگر اشاره کرد. برخی از رتبه‌بندی‌ها هم هستند که بر اساس نحوهٔ پذیرش و ورود دانشجویان به دانشگاه صورت می‌گیرد. بطور نمونه یک تحقیق در دانشگاه کرنل نشان می‌دهد که رتبه‌بندی دانشگاه‌های در ایالات متحده بصورت معناداری تحت تاثیر سیستم پذیرش دانشجوست ولی در رتبه بندی NRC تعدد نشریات و مقالات رتبهٔ دانشگاه‌ها را تعیین می‌کند.

علاوه بر رتبه‌بندی موسسات، برخی رتبه‌بندی‌های دیگری هم وجود دارد که برای برنامه‌های آموزشی، دپارتمان‌ها و مدارس صورت می‌گیرد. رتبه‌بندی‌ها بر اساس جهت‌دهی برخی مجلات و روزنامه‌ها و گاهی هم توسط دانشگاهیان و فرهنگیان انجام می‌گیرد.

رتبه‌بندی‌های موسسات متفاوت

موسسات متعددی در آمریکا رتبه‌بندی دانشگاه‌های آمریکا را انجام می‌دهند که مهمترین آنان در ذیل قید گردیده‌اند.

نشریهٔ U.S. News & World Report

نشریهٔ U.S. News & World Report، هر ساله لیستی از دانشگاه‌های برتر آمریکا را در دسته‌ها و رشته‌های مختلف منتشر می‌کند.

رتبه‌بندی Washington Monthly

رتبه‌بندی نشریه Washington Monthly

رتبه‌بندی MUP

رتبه‌بندی پژوهشی مرکز سنجش عملکرد پژوهشی دانشگاههای آمریکا (به انگلیسی: The Center for Measuring University Performance) در سال ۲۰۰۹:

رتبه‌بندی FSPI

رتبه‌بندی شاخص تولید اساتید هیئت علمی (به انگلیسی: Faculty Scholarly Productivity Index) در سال ۲۰۰۷

وبومتریک

رتبه‌بندی وبومتریک دانشگاه‌های دنیا توسط آزمایشگاه سایبرمتریک (CINDOC) -واحدی از انجمن ملی تحقیقات اسپانیا (CSIC)- تهیه شده‌است. این رتبه‌بندی بیش از ۴۰۰۰ دانشگاه دنیا را بر اساس اطلاعات مبتنی بر وب آنها تحلیل کرده‌است.

رتبه‌بندی وبومتریک متشکل از یک پایگاه داده شامل ۱۵،۰۰۰ دانشگاه و بیش از ۵،۰۰۰ مرکز تحقیقاتی است. ۴،۰۰۰ دانشگاه اول در رتبه‌بندی مشخص شده‌است، و دانشگاه‌های دیگر نیز در رنبه‌بندی‌های محلی و جزئی‌تر آمده‌است. موسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی کشورهای در حال توسعه در این روش رتبه‌بندی، با قرار دادن دستاوردهای علمی خود بر روی اینترنت می‌توانند وضعیت بهتری پیدا کنند چرا که ممکن است نسبت به دانشگاه‌های تراز اول دنیا بسیار فاصله داشته باشند اما با این روش می‌توانند وضعیت خود را بهتر نمایان کنند.

این رتبه‌بندی اولین بار در سال ۲۰۰۴ انجام شد و بر اساس شاخصی مرکب از چندین پارامتر تهیه شد. این پارامترها عبارتند از حجم اطلاعات موجود بر روی وب، قابلیت دسترسی و نسبت اطلاعات منتشر شده در وب به میزان لینک‌های برگشتی خارجی آن است. این رتبه‌بندی هر ساله در دی‌ماه و تیرماه بروز می‌شود و یک مقیاس وبی برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی فراهم می‌آورد. این رتبه‌بندی میزان فعالیت علمی وب‌گاه‌های آموزشی را بصورت دوره‌ای نشان می‌دهد.

شاخص‌های وبومتریک به این دلیل بوجود آمده‌اند که میزان توجه موسسات را به نشر اینترنتی نشان دهد. بنابراین دانشگاه‌های با کیفیت آموزشی بالا ممکن است به دلیل عدم تمایل به سیاست‌های انتشار اینترنتی، در این نوع رتبه‌بندی رتبهٔ مورد انتظار خود را بدست نیاورند.

فاکتور جِی

یکی از روش‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها بر اساس وبومتریک، روش فاکتور جی (به انگلیسی: G-factor) است که تعداد پیوندهای وب‌سایت یک دانشگاه را در میان وب‌سایت دیگر دانشگاه‌ها محاسبه می‌کند. فاکتور جی درواقع میزان محبوبیت و اهمیت وب‌سایت یک دانشگاه خاص را در میان وب‌سایت‌های دانشگاه‌های دیگر نشان می‌دهد. بنابراین فاکتور جی حالتی از گستردگی و میزان نفوذ یک دانشگاه براساس وب‌سایت آن است.

رتبه‌بندی عملکرد مقالات علمی

رتبه‌بندی عملکرد مقالات علمی دانشگاه‌ها یک رتبه‌بندی بر اساس روش کتاب‌سنجی است که توسط انجمن ارزیابی و ارتقادهی آموزش عالی تایوان صورت گرفته‌است. در این روش، ۹ شاخص در نظر گرفته شده‌است که عبارتند از: مقالات ۱۱ سال اخیر، مقالات کنونی، ارجاعات به کتب و مقالات در ۱۱ سال اخیر، ارجاعات به کتب و مقالات در حال حاضر، شاخص H، میزان مورد مرجع قرار گرفتن مقالات، مقالات چاپ شده در مجلات با ضریب تاثیر گذاری بالا و برتری حوزه‌های فعالیت. این نوع رتبه‌بندی با توجه به این ۹ شاخص نشان‌دهندهٔ سه معیار کارکرد مقالات علمی است: بهره‌وری تحقیقات، میزان تاثیرگذاری تحقیقات و برتری تحقیقات. در این پروژه با کمک روش کتاب‌سنجی کارکرد مقالات علمی ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا تحلیل و رتبه‌بندی شده‌است.

رتبه‌بندی کیپلینگر

رتبه‌بندی کیپلینگر توسط نشریه مالیهٔ کیپلینگر هر ساله از میان ۵۰۰ دانشگاه برتر آمریکا، و با در نظر گرفتن چندین شاخص، همانند نسبت تعداد استاد به دانشجو، خرج تحصیلی دانشجویان، تعداد بورسهای موجودی، بدهی دانشجویان پس ار فارغ التحصیلی، و پارامترهای دیگر، دانشگاه‌های عمومی برتر آمریکا را (در مقطع کارشناسی) تحلیل و رتبه‌بندی می‌کند.

رتبه‌بندی پارتی پلیبوی

رتبه‌بندی پلیبوی توسط نشریه پلیبوی هر ساله با در نظر گرفتن چندین شاخص در رابطه با محیط مسرت بخش بصورت کل و فعالیتهای تفریحی دانشجویان، دانشگاه‌های آمریکا را رتبه‌بندی می‌کند.

رتبه‌بندی نشریه فوربز

رتبه‌بندی فوربز توسط نشریه فوربز با در نظر گرفتن چندین شاخص در رابطه با کیفیت کلی وضع آموزشی، دانشگاه‌های آمریکا را رتبه‌بندی کرده.